Sarı Saltuk

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Babaeski'yi şöyle anlatır:

"Madyanoğlu Yanko zamanından beri mamur bir kalesi olan büyük bir şehir idi. Sonra Sırp, Bulgar ve Hersekliler birleşip İstanbul'u harap etmeye giderken, bu şehri de harap ettiler. Sonra Sarı Saltuk Bay Pravadi yakınında vefat ettiğinde, eski vasiyeti üzerine cenazesi yedi adet tabuta konularak her biri bir tarafa götürülürken Edirne kralı da bu adam bizdendir diye Saltuk'un naaşını getirip bu Babaeski'de gömdürür. İşte buna dayanarak kasabaya Babaeski denmişler." der. (Evliya Celebi Seyahatnamesi:ç.4 s.34)

Sarı Saltuk Kimdir?

Türk dervişi (Alp Eren) ve Bektaşi Velisi Hacı Bektaş'ın cağdaşı olup, onun taraftarı idi. Seyit Lokman tarafından zapt edilen Oğuz nameye göre Sarı Saltık Dede (1263-1264) yıllarında Dobruca 'da Babadağı havalisinde bulunan 10.000-12.000 kişi kadar olan Türkmen eri idare etmiştir. Kaynaklara göre Sarı Saltuk ve 10-12 bin Türkmen eri Rumeliye ilk sivil geçişi gerçekleştirmiştir. Türkler Selçuklular çağından başlayarak bir çok defalar Avrupa'ya geçmişlerdir. İlk geçiş 1263 yılında olmuş, 12 bin Türkmen den meydana gelen bir göçmen fıkrası Saltuk Dede idaresinde Karadeniz'in batı kıyısında Dobruca Tataristan'ı denen yöreye yerleşmişlerdir.

18 i bulan geçişlerin 16 sı Osmanlılarla ilgilidir. Alp erenlerden, savaşçı Türk dervişi. Sarı Saltuk hakkındaki efsaneleşmiş bilgileri Saltukname adı son zamanlarda bulunmuş önemli bir kitapla diğer Bektaşi vilayetleri menkıbe kitapları ve Evliya Çelebi'nin seyahatnamesi ortaya koyar. Bu efsanelere göre Sarı Saltuk (asıl adı Mehmet) Türkistan'da Hoca Ahmet Yesevi'den "Saltuk Mehmet'in seni rum'a saldım, var git yedi krallık yerde nam ve şan sahibi ol" emrini almış Yedi yüz sadık müriti ile Anadolu'ya gelmiş mücahit bir Türk dervişidir(Alp Eren).

Yine efsaneye göre Hz. Muhammed'den "Edirne'yi feth ed, onu Müslüman ed ümmettin bu yeri korusunlar" buyruğunu aldı ve emri yerine getirmek için, savaşçı dervişi arkadaşları ile birlikte postlarını denize yayarak üzerinde ilk defa Rumeli sahillerine aktı. Kafirlerin dinini, dilini, usul ve erkanını öğrendi sırası gelince kiliselerde vaiz verdi. Düşmanları arasına öyle sokuldu ki bir gün Ayasofya'da Hıristiyanları vaftiz bile etti. Vasiyetine uyularak öldüğü zaman yedi tabuta konularak yedi kral O bizdendir diye başvurunca her birine bir tabut verildi. Bunlar Moskof, Leh, Çek, İsveç, Edirne, Boğdan ve Dalmacya krallarıydı ve Sarı Saltuk'u almak için asker göndermişlerdi. Her kralın askerlerinin getirdiği tabutu kendi törelerine göre gömdürdü. Böylece Ahmet Yesevi'nin şanı yedi krallık yerine gitti. Bu yedi mezar yıldan yıla arttı. Kaynaklar Sarı Saltuk'a ait kırk yerde mezar ve makam olduğunu rivayet eder.

Bununla beraber Evliya Çelebinin Sarı Saltık'a dair naklettiği rivayet özel bir önem arz eder. Buna göre, keramet gösterme kabiliyetini Haiz bulunan bu veli ölümünden sonra cesedinin bulunduğu yerin bilinmemesi oraların Müslümanlar tarafından ziyaret edilmesi ve bu ziyaretler neticesinde bu memleketlerin İslam hakimiyetine geçmesi için birinde naşı bulunan kapalı altı veya yedi tabutu küftar diyarındaki şehirlere gönderilmesini oğullarına vasiyet etmiştir. Sarı Saltuk vaktiyle Georgeç sonra Aziz Elias daha sonra Aziz Simeneon ve nihayet Kora Konjollos ile bir tutmuş idi. Sarı Saltuk nihayet bozacılar esnafının Pir'i olarak gösterilmektedir.

Sarı Saltuk'ın yarı tarihi yarı efsanesi vaziyeti ciddi bir araştırmaya değer büyük bir saygıya mas har olduğu Balkanlardaki Bektaşiler ile de sıkı sıkıya alakalı olmasıdır. Balkanlarda Ali taraftarlarının alevi tarihi karanlık kaldıkça Sarı Saltuk hakkında ancak şüpheli yorumlara sahip olabileceğiz.

Türklerin Avrupa'ya ilk yerleşmelerine neden olan büyük Türk, İslam lideri Sarı Saltuk'un Mezarı Babaeski'de nerede ?

"Evliya Celebi seyahatnamesinde bu konu ile ilgili şöyle bilgi verir:

Sarı Saltuk Baba Ziyareti: Sarı Saltuk Babanın bir ziyaret yeri de burada vardır. Şeyh Mahmud Şühudi: Yine Babaeski'lidir. Maddi ve manevi ilimlerle meşhur, güzel yazı yazmakta da alim idi. Sarı Saltuk Baba'nın tekkesinde gömülüdür. Bu tekke gerçi Bektaşi tekkesidir amma, dervişleri azdır. Vakıfları haris kimselerin eline geçmiştir." Evliya Çelebinin anlattıklarından başka da bilgiler var. Ancak mezarın yeri maalesef Babaeskililer tarafından bilinmiyor. Babaeski'nin merkezinde kimliği bilinmeyen ama Kültür ve Tabiat varlıklarını koruma kurulu tarafından tescil edilen ve İlçemizin en eski camisi Fatih Camii yanındaki mezar gibi Sarı Saltuk'un mezarını bulmak ve kollamak Babaeski'ye adını veren kişiye Babaeski halkının teşekkürü olacaktır. Bu değerli şahsiyetin mezarının bulunup ziyarete açılmasının inanç turizmine, tarihe, Babaeski'nin kimliğine vereceği yararları vardır.