Nekropol Kazısı
Taşaltı yamacı dikey eğimli olup yaklaşık 30 m yükseklik gösterir. Nekropol, bu yamacın en alt kesiminde kuzey güney yönünde uzanmaktadır.
Nekropolde, yamacın eğimi nedeni ile 7 m'lik toprak dolgusu içinde üst üste gelen çoğu kez 3, seyrek olarak da 4 gömü tabakası saptanmıştır.
Ön sırasında görkemli anıtlar, podyumlu lahitler, doğuya bakan ön yüzlerinde mermer kabartmalar bulunan lahitler yer alır. Bu güzel eserler arasında en ilgi çekici olanı, dört basamaklı bir kaide üzerinde yükselen anıt göze çarpar. Yapımında kullanılan mimari teknikler ve süsleme öğeleri olan aslan ayaklar ile stilize sarmal dal motifler, anıtta Hellenistik Çağ'ın kendine özgü karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır.
Erken Hellenistik Çağ'a tarihlenen bu görkemli anıtlar arasında ve temel seviyesinde Roma Çağ'ına tarihlenen lahitler ile kiremit kapaklı mezarlar yer almaktadır. Lahitler yerli kalker taşından yapılmış olup, üzerlerini semerdam biçimli iki veya üç taş kapak kapatmaktadır.Lahitlerin içinde genellikle bir, seyrek olarak da iki iskelet bulunmaktadır. kiremit mezarlar ise, yanlarda ikişer olmak üzere karşılıklı yerleştirilmiş dört kiremitten oluşur. Beşik çatı biçiminde yapılan bu mezarların içinde lahitlerde olduğu gibi bir veya iki kişi gömülmüştür. Mezarlarda kullanılan kiremitlerin genişlikleri 40-55 cm, uzunlukları ise OO- 85 cm arasında değişmektedir. kiremitlerin üzerinde üretildikleri atölyenin amblemi yer alır.
Bu uygulamada ölü yakıldıktan sonra, arta kalan kül, kemikler, hediyeler toplanarak urne adı verilen bir çömleğe doldurulur ve ağzı kapatılarak bir çukura yerleştirilirdi. Urne olarak kullanılan çömlekler, genelde bir testi (amfora), hydria veya küp gibi derin kaplardan oluşurdu (Erzen-Başaran 1991, 56 vd. Res.16-17).
Tabakadaki gömütlerden ele geçen hediyelerin başında, cam ve pişmiş topraktan yapılmış unguentariumlar (koku şişeleri), laginoslar, pişmiş toprak heykelcik çeşitleri, Pişmiş toprak kabartmalı levhalar, takılar, çeşitli tabak tipleri, tek kulplu ya da kulpsuz maşrapalar ve tıb aletleri, takılar gibi eserler sayılabilir. Ayrıca, maşrapalar ile oturur durumda veya ayakta betimlenmiş pişmiş toprak heykelcikler, nekropolde çok yoğun biçimde kullanılmıştır.
Nekropoldeki 3. gömü tabakasındaki lahit ile kiremit kapaklı mezarların düzeyinde Afrodit kültüne ait olan bir kiremit mezar bulunmuştur. Mezar, beşik çatı biçiminde karşılıklı yerleştirilmiş iki kiremitten yapılmış ve içine pişmiş topraktan üretilmiş 30 cm boyunda Afrodit heykeliyle birlikte hediyeleri gömülmüştür. Mezarın dışına, üç ayrı kalıptan yapıldıkları anlaşılan çok sayıda Afrodit heykeli yan yana dizili durumda yerleştirilmiştir. Bu kült yeri Afrodit'in Enez'de kutsandığını göstermektedir (Erzen-Başaran 1992,208, Res.14-16).
Nekropolün 1. gömü tabakası, mevcut toprak üst yüzeyinin yaklaşık 2.50 m altında yer almaktadır. Mezarlar, 2. ve 3. tabakadakilerden farklı olarak doğu-batı yönünde yapılmıştır. Tabakada, kiremit kapaklı, basit toprak mezar ve duvarla çevrili mezar olmak üzere üç ayrı mezar tipi kullanılmıştır. Çok az buluntu içeren 1. gömü tabakasının mezarları genellikle M. S.4. yüzyıla tarihlenir.
Kaynak: Prof.Dr.Sait BAŞARAN
İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü