Sayfa 3 / 4
Türkiye
Pomakların Türkiye'ye gelişi 1878 (eski takvime göre 1293 ve bu yüzden Türkiye'de genelde 93 muhaciri (macırı) adlandırması da yapılmaktadır) yılı Osmanlı-Rus savaşından sonra ve izleyen yıllarda yaşanan göçlerle yoğunluk kazanmıştır.Çanakkale'nin bazı ilçeleri ile Samsun, Bafra, Çarşamba, Balıkesir, Bursa, Karacabey, Gönen, Manyas, Darıca, Şevketiye, Erdek, Edincik, İnegöl, Yenice, Çan, Biga, Edirne, İpsala, Keşan, Uzunköprü, Beykoz, Çatalca, Silivri, Adapazarı, Söğütlü, Ferizli, İzmir-Bayındır, İzmir-Dikili, Kemalpaşa, Babaeski, Demirköy, İğneada, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Tekirdağ, Malkara'da çoğunlukla yaşarlar.
Yerleşim bölgeleri
- Meriç'in, Karahamza köyü, Yunanistan'ın Kavala ilinin Drama ilçesine bağlı Şurdilva köyünden 1924 yılının Mayıs ayında 60 hane olarak Karahamza köyüne yerleştirilmişlerdir. Küplü beldesi, Hasırcıarnavut köyü, Kavaklı köyü, Subaşı beldesi, Havsa (Azatlı) köyü. Uzunköprü'nün Karahamza, Çöpköy, Yağmurca, Sazlımalkoç, Başağıl, Kadıköy, Kadıgebren, Yağmurca köyleri. Keşan'ın Koruklu köyü, Yeşilköy, Orhaniye köyü, Suluca Köyü, Çobançeşmesi köyü, İpsala Esetçe Beldesi, Aliçopehlivan köyü, Kocahıdır Beldesi, Enez'in Sultaniçe köyü, Hacıköy, Beğendik köyü, Pazardere köyü.
- Balıkesir, Gönen'in Hafız Hüseyin Bey köyü (Rumca adı "Elbislik" Yunanistan'ın Kavala şehrine bağlı Kurtlu köyünde yaşayan Pomaklar buraya yerleştirilmiş). Hodul köyü: Bulgaristan'ın Filibe şehrinin Dren (Kızılcık anlamında) köyünden 93 Harbi'nden sonra göçmüşlerdir. Hasanbey köyü, Atıcıoba köyü, Erdek, Yukarıyapıcı, Belkıs, Ballıpınar, Düzler, Ocaklar, Narlı, İlhanlar, Gölyaka Köyü (Simavli Köyü), Doğanlar ve Turanlar Köyleri
- Manyas, İvrindi'nin Necipköy'ü, Bilecik'in Şükraniye köyü, Küplü köyü (Karacaovalı) ve Vezirhan köyü.
- Bursa, Mudanya'nın Dereköy köyü, Çanakkale'nin Çal köyü, Çan (Yaykın köyü), Irbaalan, İlyasağa köyü, Havdan köyü. Biga çevresinde ve Gelibolu, Çeşmealtı köyü, Yeniköy, Değirmendüzü, Tayfurlar Köyleri. Gemlik'in Benlik köyü.
- Lüleburgaz, Babaeski, Kofçaz, Saray, Karaağaç, Pehlivanköy, Alpullu, Katranca, Büyük Mandıra, Kuştepe köyü
- Eskişehir Osmaniye Beldesi, Beylikova İlçesi, Uzunburun Köyü.
- İstanbul, İzmir, Kırklareli, Karamürsel'in Yalakdere köyü;
- Konya, Ilgın ilçesinin Boğazkent köyü, Çumra ilçesinin Gökhüyük köyü,
- Manisa'nın Turgutalp Kasabası, Karaağaçlı köyü. Demirci'ye bağlı Şahinkaya köyü, Bardakçı Köyü.
- Tekirdağ, Şarköy'ün Yayağaç köyü. Hayrabolu, Şalgamlı Beldesi, Çerkezmüsellim Kasabası, Büyük Danişment köyü, Malkara Prafça (Çınaraltı köyü), Hayrabolu, Popköy (Kabahöyük).
- Sakarya, Ahmediye köyü (Yunanistan Pomakları)
Bulgaristan
Pomaklar, Bulgaristan'da Smolyan, Blagoevgrad, Pazarcık, Velingrad, Razlog, Yakoruda, Kırcaali, Gotse Delçev bölgelerinde ve Mesta Vadisi, Rodop Dağları'nda sıkışık alanlarda yaşamaktadır. Lofça Bölgesi civarında ise küçük Pomak grupları bulunmaktadır. Bununla birlikte Pomakların %50'si Rodop Dağları'nın güneyinde bulunmaktadır. Bulgaristan İçişleri Bakanlığı'nın 1989'da Bulgar Müslümanlar için yaptığı çalışmada, nüfuslarının 268.971 ile toplam nüfusun %3'ünü oluşturduğunu ortaya koymuştur.
Pomakların yakın ataları, Osmanlı devrinin "Voynuk" asker organizasyonu içinde yer alan Trak asıllı Bulgarlardır. Türklerin hizmetinde olmaları sebebiyle, diğer Bulgarların yardımcı anlamında onlara "Pomagaçi" demeleri sonucunda, ortaya zamanla "Pomak"a dönüşecek bir söz çıkmıştır ki, bu da onların daha sonraki etnik isimleri olacaktır. Hiçbir zaman Voynuk mensubu olmamış Torbeş ve Goranların da Pomak gösterilmeleriyse esastan yanlıştır. Bunun altında, Pomakların sayıca çok gösterilmek istenmesi yatmaktadır. Pomaklar ve diğerleri birbirlerine yakın Bulgar ağızlarını konuşurlar. İşte, ortaklık da ancak ve zaten bundan ve İslam inancından ibarettir. Makedonca denilen dil dahi, aynen bugünkü Makedonların çoğu gibi Bulgar aslından gelmektedir.