Çeltik
Tohumda Aranan Özellikler
Hastalıksız ve zararlılardan ari olmalı, yabancı tohum içermemeli, kırmızı çeltik tohumu içermemeli, sertifikalı olmalı. Sertifikalı tohum verimi arttırır, kaliteli pirinç elde edilir. Çeltik tohumu 2 yılda bir değiştirilmelidir. Küçük taneli çeşitlerde 15kg/da orta tanelilerde 17-18 kg/da, iri tanelilerde 20 kg/da kullanılmalıdır. Atılacak tohum miktarı çeşidin özelliklerine ekim zamanına, toprağın verimlilik durumuna göre değişir.Çeşit Seçimi
Bölge koşullarına uygun olmalı, yüksek verimli ve pirinci tüketiciler tarafından tercih edilmelidir. Sağlam saplı, yatmaya dayanıklı ve makineli hasada uygun olmalıdır.Ekim Zamanı
Çimlenme ve fide devrelerinde optimum sıcaklık 18-35 derecedir. Kritik sıcaklıklar 12-15 derecedir. Ekim için su sıcaklığının asgari 12 derece olması gerekmektedir. İpsala bölgesinde çeltik ekimi Mayıs ayının ilk yarısında yapılmaktadır.Çeltik Ekimi
Ekim şekilleri:- Serpme ekim
- Mibzerle ekim
- Fideleme
Serpme ekim
- Elle serpme
- Gübre saçıcıları ile serpme
- Uçak ile serpme
Çeltik Sulaması
Sulamada dikkat edilecek hususlar; lüzumsuz su kesimi yapılmamalıdır. Maksimum gelişme devresinde su yüksekliği 15 cm'yi geçmemelidir. Hasat için su kesimi, çiçeklenmeden 30-35 gün sonra yapılmalıdır. Dane dolma ve olgunlaşma döneminde toprakta belirli bir rutubet muhafaza edilmesi gerekmektedir.Çeltiğin Gübrelenmesi
Azotlu Gübreleme
Kullanılacak gübre amonyum sülfat miktarı 80 kg/da. Uygulama zamanı 25 kg ekimde, 25 kg kardeşlenme ve 30 kg salkım oluşum devresi başlangıcında ekimden 55-60 gün sonra olmalıdır.Fosforlu Gübreleme
20 kg triple süper fosfat, ekim öncesi toprağa karıştırılmalıdır. Fosforlu gübre olarak kompoze gübrelerde kullanılabilir.Çinko Uygulaması
Çinko eksikliği; ürün verimini azaltır. Pirinç kalitesini düşürür, çeltiğin olgunlaşmasında gecikmelere neden olur.Çinko Noksanlığının Nedenleri
- Yüksek verimli çeşitlerin ekimi
- Toprak pH'nın 6.8'den fazla olması
- Toprakta fazla fosfor birikimi
- Münavebesiz çeltik tarımı
- Toprak tesviyesi
- Çeltik tarlasının devamlı su altında tutulması
Çinko Noksanlığının Önlenmesi
- Çinko uygulaması yapmak, 4-5 kg/da çinko sülfat
- Tarladaki suyun boşaltılması
- Münavebe uygulamak
- Fosforlu gübreyi ölçülü kullanmak
Çeltikte Yabancı Ot Kontrolü
Çeltik tarlalarında sorun olabilen bazı yabancı otlar şunlardır; Darıcan, topalak kız otu, kurbağa kaşığı, sivri saz, sivri dikenli, sandalye sazı, hasır otu, su menekşesi.Yabancı Ot Mücadele Yöntemleri
Kültürel Tedbirler
- Tarla iyi tesviye edilmeli
- Temiz tohum kullanılmalı
- Münavebe yapılmalı
- Ekimde iyi bir bitki sıklığı
- Gübreleme, zamanında ve dozunda yapılmalı
- Sulama, iyi kontrol edilmeli
- Alet ekipman temizliği
Kimyasal Kontrol
Ülkemizde ve İpsala bölgesinde kullanılan yabancı ot ilaçları :Propanil: Darıcan
Monilate: Darıcan,
Bentazon: Geniş yapraklı ve sazlar,
Bensulfuron: Geniş yapraklı sazlar,
Thiobencarb: Darıcan ve sazlar,
Bispyribac Sodium: Darıcan ve sazlar,
Cyhaloppob-Butly: Darıcan ve göl ayrığı,
Ethoxysulfuron: Geniş yapraklı ve sazlar.
Yabancı ot kontrolünde dikkat edilecek hususlar; yabancı ot ilacı zamanında kullanılmalıdır. İlaç dozunda kullanılmalıdır. Yabancı ot türüne göre ilaç seçimi iyi yapılmalıdır. İlaç uygulamasından önce ve sonra tarlada su kontrolü iyi yapılmalıdır.
Hasat Zamanı
Salkımların %80'ni saman rengini aldığı ve danelerin %22-24 arasında rutubet içerdiği zamanda hasat yapılmalıdır. Bölgede çeltik hasadı 15 Eylül-30 Ekim tarihleri arasında yapılmaktadır.Kurutma
Biçerdöver ile hasat edilen ürünün rutubeti %22-23'dür. Bu rutubet depolama için %14'e düşürülmelidir. Kurutma işlemi hasattan sonra 12 saat içerisinde yapılmalıdır. Bu süre 24 saati geçmemelidir. Kurutma işi uygun sıcaklık ve zaman süresinde yapılmalıdır.Çeltik Hastalıkları
Yanıklık Hastalığı
Hastalığın meydana çıkmasını sağlayan koşullar şunlardır ; Yüksek nispi rutubet, (%80'nin üzerinde), aşırı dozda azotlu gübreleme, geç ve sık ekim yapmak, bulutlu ve yağışlı günlerin fazla olması, yüksek hava sıcaklığı, soğuk hava ve serin sulama suyu.Hastalığın kontrolü
Dayanıklı çeşit ekmek, aşırı azotlu gübre kullanmamak, sık ve geç ekim yapmamak, tohum ilaçlaması yapmak, münavebe uygulamak, hastalıklı bitki artıklarını yakmak, tarlada su derinliğini normal seviyede tutmak.Çeltik Kök Boğaz Çürüklüğü
Hastalıklı bitkiler erken kardeşlenme döneminde açık yeşil renkli ve uzun boylu olmaları ile tarlada fark edilirler. Salkım çıkarmadan sonra ise hasta bitkiler ölür ve beyaz başaklı olmaları ile tarlada ayırt edilirler. Hastalık önemli ölçüde tohumla bulaşmaktadır.Hastalığın Kontrolü
Münavebe yapmak, hastalıksız tohum kullanmak, yüksek dozda azotlu gübre kullanmamak, hastalığa dayanıklı çeşit yetiştirmek, tohum ilaçlaması yapmak.Nematod Zararı
Dünyada çeltikte zarar meydana getiren nematodlar; Aphelenchoides, Besseyi, Ditylenchus, Angustus, Hirschmanmielle, Ssp, Criconemella spp. Melo idoggyn spp. Heterodera spp., Pratylenchus ssp., Hopololaimus İndicus Das.Çeltik Beyaz Uç Nematodu (Aphelenchoides besseyi)
(Aphelenchoidesbesseyi) Ürün Kaybı %7-50 arasında değişebilir. Bazı tarlalarda %70'e varan ürün kayıpları meydana gelmiştir.Konukçuları: Çin lahanası, soğan, soya fasulyesi, çilek, şeker kamışı, tatlı mısır, tatlı patetes, İtalyan darısı Alternaria spp, Fusarium spp, Helminthosporium ssp, Sclerospora spp ve Sclerotium oryzae.