Kosova İslam Cemaati bünyesindeki seçimler, öne çıkan iki aday arasındaki farkları net bir şekilde ortaya koyuyor. Kosova İslam Cemaati (BIK) liderinin belirleneceği Kasım seçimleri, iktidarda kalmak isteyen aşırıcı bir din adamı ile ılımlı görüşlerinden dolayı feci şekilde darp edilen, ılımlı bir din alimi arasında yapılacak bir tercih şeklini alıyor. Geçtiğimiz ay cemaat tüzüğünde değişiklik yapılarak kendisinin üçüncü kez beş yıllığına aday olmasının önünü açma yönünde bir girişime öncülük eden Müftü Naim Ternava'nın karşısında rakip olarak, 20 Ağustos'a kadar BIK'ye başkanlık ederken, Ternava'nın üçüncü kez aday olmasını onaylayan kurul tarafından aniden azledilen Cabir Hamiti var.
Hamiti'nin azline gerekçe olarak bir toplantıyı terketmesi gösterildi, ancak durum tartışmalı. Hamiti, Ternava'nın tüzük değişikliği talebine karşı çıkmıştı.
Açıklamalarda bulunan Drenas'ta görevli ılımlılık yanlısı imam Osman Musliu, "Büyük çapta finansman sahibi olan ve BIK liderleri tarafından kendilerine yer tahsis edilen, dış ülkelerden gelme bu radikal (Vahabi) veya Selefi denilen kişiler, çeşitli bireyler veya kurumlar vasıtasıyla Kosova toplumuna sızma imkanı bulup, bugün artık Naim Ternava ve zümresi ile beraber kurdukları aşikar olan gizli ittifak aracılığıyla Kosova topraklarındaki camilerin ve farklı meslek kollarının kontrolünü ele geçirdi," dedi.
Kosova nüfusunun tahmini olarak yüzde 90'ı Müslüman.
Geleneksel ılımlı İslam anlayışına yönelik desteği sebebiyle 2008 yılında maskeli beş kişi tarafından evinde feci şekilde darp edilen Hamiti, bir süre önce Priştine İlahiyat Fakültesi'nden kovulan yedi ılımlı din aliminden de biriydi. 9 Ağustos'ta adaylığını ilan eden Hamiti, şeffaf bir yönetim ve net ve istikrarlı bir vizyon vaadinde bulundu.Gazetecilere verdiği demeçte, "öncelikle şu anda şekli bir kuruluş olan ve çalışanlarının hiçbir kaydı bulunmayan BIK'nin yasal statüsünü güvence altına almaya çalışacağını" söyleyen Hamiti, devletin cemaatle arasında köprüler kurması gerektiğini ve buna statüs ve finansmanın da dahil olduğunu ekledi. Hamiti, devletin dini cemaatler üzerine hiçbir denetimi olmamasındansa, bunları finanse etmesinin daha iyi olduğunu ifade etti.
Ternava, son gelişmelerle ilgili konuşmazken, danışmanı Vedat Sahiti, verdiği beyanatta, müftülük makamının potansiyel adaylarını tartışmak için henüz erken olduğunu dile getirdi.
Sahiti, konuyla ilgili şunları söyledi: "Şu ana kadar resmi olarak kimse aday değil. Birileri bu konudaki isteğini dile getirebilir, ama bu (onu) illa BIK bünyesindeki forum ve kurumların teklifi olmaksızın aday yapmaz."
Kosova İnsan Hak ve Özgürlüklerini Koruma Konseyi, Hamiti ve destekçilerinin tehdit ve şiddet kurbanı olmasını protesto eden bir açıklama yayınladı.
Konseyin açıklamasında, "Bu konuda harekete geçmeyen ve dinle en ufak alakası olmayan bazı imamların tehdit ve vaazları ile arasına mesafe koymayan BIK, dini konularda Kosova'nın en yetkili makamı olarak sahip olduğu yükümlülükleri yerine getirmemiş ve bu bağlamda, gücü elde edip her ne pahasına olursa olsun, en uzun süre elinde tutmaktan başka bir amacı olmayan bir siyasi parti profili çizmektedir," ifadesine yer verildi.
İslami Harekete Katıl (LISBA) adlı bir diğer İslami kuruluş ise Hamiti'nin İslam cemaatinin başına geçmesine izin vermeyeceklerini açıkladı.
LISBA'nın beyanatında, "Kosovalı müminleri ve mütercim Cabir Hamiti'yi bunun kesinlikle kabul edilemez olduğu ve (kendisinin) Kosova'daki tek İslam dini kurumu olan İslam Cemaati'nin başına geçmesine her ne pahasına olursa olsun izin vermeyeceğimiz konusunda temin ederiz," denildi.
BIK ve oynadığı rolle ilgili tartışmalar, Kosova sınırlarını da aşmış durumda. Preşevo, Bujanovac ve Medvedja İslam Cemaati lideri Necmettin Sakipi, Ternava ve yandaşlarını Preşevo Vadisi'ndeki dini kuruluşlara müdahale etmekle suçladı.
Preşevo'da Jehona Islame portalına konuşan Sakipi, "BIK, seçim süreci için çalışmak ve statüsünü Kosova'nın bağımsızlığına uygun şekilde değiştirmek yerine, yasadışı hareket ederek, sık sık bölgede ve diğer yerlerde karmaşa ve yılgınlığı yaymaya teşvik ettiği delegelerini çekmeyip, Preşevo Vadisi'ndeki dini kuruluşa müdahale etmektedir," dedi.
Kimi analistler ise BIK'yi barış ve hoşgörüyü teşvik edici rol üstlenmeye çağırdı.
Paris'teki IESEG İşletme Fakültesi'nde uluslararası müzakere alanın ders veren Valon Murtezaj, şunları söyledi: "Bunlar Kosova halkının inandığı değerler ve ülkedeki bu önemli dini kurumun çalışmalarının felsefesi de aynı değerlere dayanmalı. Ancak böyle bir felsefe ile Kosova ve halkının yapılanma ve kalkınma yolunda ilerlemesi sağlanabilir."
Demeç veren isimlerden Kosova Barış Enstitüsü Müdürü Ramazan İlazi de Kosova İslam Cemaati'nin siyasi açıdan etkinliğini artırmasına dikkat çekti.
BIK için "Kendisine ait olmayan bir rol üstlenerek Kosova toplumunun en kıymetli değerlerine, dini hoşgörüye zarar veriyor," diyen İlazi, cemaatin "Kosovalı Arnavutların milli kimliklerine olan bağlılığını, dini kimliklerine olan bağlılıkla değiştirmeye çalıştığını" da sözlerine ekledi.
BIK içinde durumu düzeltmek isteyen imamlar olduğunu, ancak bunun din yasası Kosova parlamentosunda kabul edilmeden yapılamayacağını kaydeden Musliu ise şu yorumda bulundu:
"Şu anda açık ve uzun vadeli hedefleri olan, şeffaf bir yönetime ihtiyaç duyuyoruz. Ancak yine altını çizerek söylemek istiyorum, ki Kosova'da faaliyet gösteren bu radikal hareketlere rağmen, Kosovalı imamların ve mümünlerin büyük çoğunluğu hâlen yüzyıllar öncesinden miras aldığımız İslam öğretilerine ve kültürüne sadıktır."
Kaynakça: Southeast European Times adına Priştine'den Linda Karadaku'nun haberi