Hırvatistan'ın AB üyeliği Balkan ülkelerinin çoğuna ekonomik değişim getirecek. Balkan ülkeleri, artık AB üyesi olan Hırvatistan ile ilişkilerinden farklı beklentiler dile getiriyor. Makedonya siyasi alanda neredeyse hiçbir değişiklik öngörmezken, Hırvatistan ile ekonomik ilişkilerin kaçınılmaz olarak bir dönemece girmesini bekliyor. İki ülke arasındaki ticari ilişkileri yöneten Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması'nın yerine, ticaret alanındaki yeni düzenleyici İstikrar ve Ortaklık Anlaşması olacak.
Makedonya Hırvatistan'a yönelik ihracat kotasını koruyacak olmasına karşın, başta tütün olmak üzere Hırvatistan'dan gelen ürünler gümrük ücretleri ve vergi artışları yüzünden Makedon pazarında daha pahalı hale gelebilir.
Makedonya Ticaret Odası meclis üyesi Vasko Ristovski konuyla ilgili olarak verdiği demeçte, "Hırvat firmaları pazarımızda o kadar büyük rekabet gücüne sahip olmayacak ve bu da yerli firmalarımızın rekabet etme fırsatlarını artırıyor. Hırvat tütün, sigara, süt ve süt ürünleri ve şekerlemelerine daha yüksek bir ithalat vergisi uygulanacak ve biz de fiyatları yükseltmek zorunda kalabiliriz." şeklinde konuştu.
Makedonya Ekonomi Bakanı Valjon Saracini, tarım sektöründe değişiklikler bekliyor.
Saracini, "Değişiklikler, ihracata yönelik şirketlerimiz için olumlu olacak. Tarım ürünlerimizin büyük kısmı, Hırvatistan'a yapılan toplam tarım ihracatının yüzde 30'u, gümrükten muaf olacak." dedi.Bakan, Hırvat şirketlerinin masrafları azaltmak ve Hırvatistan'ın Makedonya'daki toplam yatırımlarını artırmak amacıyla Makedonya'da şube açmaya teşvik edilmesini umuyor.
Bosna-Hersek (BiH), Hırvatistan'ın AB üyeliği sonucu en fazla değişiklik beklentisinde olan ülke.
Hırvatistan'la yeni sınır geçişleri açmak, Hırvat vatandaşlığı olan yaklaşık yarım milyon BiH vatandaşının mülkiyet sorunlarını ve bu insanların Hırvatistan'da yapılacak seçimlere katılım meselesini çözmek, AB'nin en yeni üyesiyle birlikte BiH için çok daha kolay olacak.BiH Dış Ticaret Odası Başkanı Ahmet Egrliç verdiği demeçte, "Olumlu olan şey, Hırvatistan'ın AB üyeliğinin yerel siyasileri ve halkı kaçınılmaz şekilde BiH'de farklı bir pazar düzenine götürecek olması. Çok sayıda Hırvat firması üretimlerini BiH'deki tesislere kaydıracağını açıkladığından, yeni yatırımlar bekleyebiliriz. Bu da daha fazla iş demek." şeklnde konuştu.
1 Haziran itibarıyla, Hırvatistan'a seyahat eden BiH vatandaşları sınırdan daha önce yaptıkları gibi kimlik kartlarını değil, biyometrik pasaportlarını göstererek geçebiliyor. Sınırdan 5 km mesafe içinde yaşayan insanlarsa, özel pasolarla sınırı geçebiliyor.
Yarım milyon BiH vatandaşı Hırvat vatandaşlığına sahip ve Hırvatistan'da yaşayanlar gibi AB dahilinde iş ve eğitime daha kolay erişim gibi haklarla Birlik içinde serbestçe dolaşabiliyor.
Saraybosnalı bir öğrenci olan Mirjana Mijiç şunları söyledi: "Bu, BiH vatandaşları arasında daha da fazla bölünmeye yol açıyor ve bu durumda bir Avrupa pasaportuna sahip olmanın bu BiH vatandaşları için seçkinliğe dönüşmemesi konusunda dikkatli olmamız gerekiyor. AB, Birliğe katılmaya hâlâ uzak bir ülkenin, önemli sayıda vatandaşının dolaylı yoldan aynı zamanda AB vatandaşı olması durumunu ele almalı."
BiH ile Hırvatistan arasında mal taşımacılığına uygun teknik donanıma sahip sadece iki sınır geçişi bulunuyor ve bu da küçük üreticiler arasında nakliye giderlerinin artması konusunda endişeye yol açıyor.
Bir diğer endişe kaynağı da, başta et ve yumurta olmak üzere Hırvatistan'a ihraç edilen önemli miktardaki BiH çiftlik ürününün, AB standartlarına uygun olmadıkları için önümüzdeki aylarda azaltılacak olması.
Türkiye Hırvatistan'ın NATO ve AB üyeliğine güçlü destek verdi ve AB'nin en yeni üyesiyle iyi komşuluk ilişkileri kurdu. Ancak Hırvatistan'ın katılım hazırlıkları kapsamında 1 Nisan itibarıyla koyduğu vize şartı, turizme darbe indirdi.
İstanbul'daki Kadir Has Üniversitesi güvenlik çalışmaları öğretim üyesi Sinem Açıkmeşe, Hırvatistan'ın AB üyeliğinin, Birliğin Balkanlar'ın entegrasyonuna olan bağlılığının güçlü bir işareti olduğunu, ancak bölgesel dengeleri fazla değiştirmeyeceğini söyledi.
Açıkmeşe, “Hırvatistan, dış politikasında tüm dikkatini Balkanlara, Schengen bölgesine katılıma ve Avrupa politikaları dahilinde Euro bölgesinin kurallarının kabulüne adayacaktır. Yoksa, Türkiye ile AB arasındaki müzakereleri ileri düzeye taşımak amacıyla AB liderlerini etkilemek gibi öncelikli bir gündemi olmayacaktır.” dedi.
Sırbistan Avrupa Hareketi Genel Sekreter Yardımcısı İvan Knezeviç, Hırvatistan'ın AB üyeliğinin Sırbistan ve bölge açısından yararlı olacağını ileri sürdü.
Knezeviç şunları söyledi: "Tüm AB kurumlarında bir sesimiz daha olacak ve bu da tüm Batı Balkanlar'ın AB entegrasyonunu hızlandıracak. Bölgenin entegrasyonu Hırvatistan'ın da çıkarına."
Kaynakça: Southeast European Times için Üsküp'ten Biljana Lajmanovska'nın haberi