Kaçakçılar ve gezginler, sınırları kaçak şekilde geçmek için köyleri, dağları, nehirleri ve ormanları kullanıyor. Orta Sırbistan kökenli 42 yaşındaki Mirko T, son yedi yıldır Sırbistan'ın Makedonya, Hırvatistan ve Bosna-Hersek (BiH) ile arasındaki sınırlarını kaçak yollardan geçiyor. Geçmişteki sabıkalarından dolayı pasaportu yok ve bu da alternatif sınır noktalarını onun için tek seyahat seçeneği yapıyor. Her yıl, bölgedeki ülkeler binlerce kişinin resmi olmayan sınır noktalarını kullanmasına engel oluyor. Bu noktalardan kaç kişinin geçtiği ve ne kadar malın geçirildiği bilinmemesine karşın, hükümetler bunları kapatmak için çalışıyor.
Mirko, "Bir bölümü bir ülkede, diğer bölümü başka ülkede olan köyler var. Köyün bir tarafından diğerine geçmek, bir ülkeden diğerine geçmek demek. Denetim çok az veya hiç yok. Denetim olsa bile, genelde ufak bir meblağ karşılığında geçiş yapabiliyorsunuz." dedi.
BiH, Karadağ ile arasındaki sınır boyunca, yan geçişler adı verilen kasabalardakiler ve kırsal geçişler adı verilen uzak yerleşimsiz bölgelerdekiler de dahil olmak üzere 22 yasa dışı geçiş noktasını kapatmayı planlıyor. Vahşi geçişlerin kapatılması, ülkenin Avrupa Komisyonu İlerleme Raporu'nda belirtilen yükümlülükler arasında yer alıyor.
BiH Güvenlik Bakanlığı Sekreteri Bakir Dautbasiç konuyla ilgili olarak verdiği demeçte, "Hırvatistan sınırındaki bütün yan geçişleri ve kırsal geçişleri kapattık, 116'sını da. Sırbistan'da altı tane kaldı ama bunlar da Drina Nehri boyunca yer alıyor ve yüksek öncelikte değiller." dedi.
Kırsal geçişlerin çoğu sınır köylerinde bulunuyor. Bu noktalarda kilitli çitler olacak ve bu kilitlerin anahtarları sadece köy sakinlerine verilecek. Orman yolları ve dağ geçişleri gibi diğerleriyse, toprak çökertilerek veya yola beton bloklar yerleştirilerek kapatılacak.
BiH'nin kırsal geçişler, yollar ve patikalardan taşınan yüksek gümrük vergili mallar yüzünden milyonlarca avro kaybettiği tahmin ediliyor. Bu tür 160 ve 180 arası geçişin Hırvatistan, Sırbistan ve Karadağ sınırında yer aldığı tahmin ediliyor.
Karadağ polis teşkilatı sözcüsü Tamara Popoviç verdiği demeçte, "Bölge ülkeleri AB üyeliğine yaklaştıkça, tam denetimli sınırlara duyulan ihtiyaç olmazsa olmaz hale geliyor. Diğer komşu ülkelerle de benzer bir girişim planlıyoruz ve yakın gelecekte bu sorunu ele almayı bekliyoruz." şeklinde konuştu.
Kaçakçılar ülkeler arasında kullandıkları rotaları sürekli değiştirmeye çalıştığı için, bölgedeki diğer ülkelerin elinde resmi olmayan sınır geçişlerinin sayısıyla ilgili kesin bilgi bulunmuyor. Ancak yetkililer sorunun var olduğunu kabul ediyor ve sigara ve uyuşturucuyu en çok kaçırılan mallar listesinde baş sıraya koyuyor.
Hırvatistan'da, sınırın bu durumdan en çok etkilenen kısmı Slovenya ile arada kalan bölümü. 2012 yılında sınıra yakın Mucici, Permana, Sapjane ve Rupe köylerinin civarında düzinelerce kaçak göçmen yakalandı.
Türkiye İçişleri Bakanlığı'na göre, devlet 2002 ve 2012 yılları arasında ülkede ele geçirilen kaçak malların satışından 96 milyon Türk lirası gelir elde etti. Silahlı kuvvetler, bu yılın 1 Ocak ve 24 Nisan tarihleri arasında 562 adet kaçak sınır geçişi olayı meydana geldiğini ve 32 bin 517 kişinin tutuklandığını açıkladı.
Ülkenin güney bölgesiyle 800 kilometrelik ortak sınırı olan Suriye'de yaşanan çatışmalar sonrasında, denetimler Türkiye için özel önem taşıyor.
Sınır kontrolü, terör ve radikal dincilerle mücadele eden ülke için şart.
Sırbistan'ın Makedonya ile arasındaki sınır, Yunanistan'dan AB üye ülkelerine ve Macaristan ve Hırvatistan'ın sınır köylerine giden göçmenler için olağan bir rota olarak kullanılıyor. 2012 yılında, Sırp sınır polisi resmi olmayan sınır noktalarından geçiş yapmaya çalışan 13 bin 897 kişi tutukladı.
Sırbistan İçişleri Bakanlığı Sınır Geçişleri Kontrol Bölümü Başkanı Dragoljub Filipoviç yaptığı açıklamada, "Sınırın her metresine çit çekmek veya 24/7 denetim sağlamak mümkün değil. Deneyimlerimizden biliyoruz ki, belli bir sınır noktasında yapılan polis faaliyetleri ve denetimleri genelde o noktanın geçici olarak kapatılmasıyla sonuçlanmasına karşın, bu kez kaçakçılar daha az kontrol edilen başka bir noktaya yöneliyor." dedi.
Romanya, Türkiye-Yunanistan-Arnavutluk-Makedonya/Arnavutluk-Kosova-Sırbistan-Romanya'dan gelen ve Macaristan'da son bulan rotada kaçak göçün başlıca geçiş noktalarından birisi olarak kullanılıyor. Romen ve Sırp makamları arasında yapılan işbirliği sonucu, iki ülke arasında çok sayıdaki kaçak sınır geçiş noktası kapatıldı.
Romanya, Schengen bölgesine katılma çabaları kapsamında son yıllarda sınır korumasına büyük yatırım yaptı.
Romen sınır polisi sözcüsü Fabian Badila verdiği demeçte, "Romanya'nın Schengen'e katılım sürecinde üstlendiği yükümlülükler kapsamında yer alan görevlerimizi yerine getirmeyi, kurumumuzu Romanya'nın sınırları boyunca üst düzey bir güvenlik sağlayabilecek şekilde toplumcu bir modernizasyon seviyesine ulaştırma amaçlı politikaları ve yönetim konseptlerini geliştirmeyi ve uygulamayı hedefliyoruz." şeklinde konuştu.
Kaynakça: Southeast European Times için Belgrad'dan Katica Djuroviç'in haberi